امروزه حجم آلودگی سوخت‌ها بسیار زیاد می‌باشد و این موضوع باعث بروز بیماری‌های تنفسی در افراد میشود. ذرات سمی موجود در هوا سنگین‌تر از ذرات اکسیژن می‌باشند. به همین دلیل تا ارتفاع مشخصی بالا می‌روند و هوای موجود در ارتفاعات تمیز‌تر از هوای شهری است؛ اما برخلاف باور‌های اشتباهی که وجود دارد، هوای مرتفع درمانی برای کمبود اکسیژن و تنگی نفس نیست.
به طور کلی، هر چه ارتفاع از سطح دریا بیشتر شود، فشار اکسیژن موجود در هوا نیز کمتر میشود. بنابراین هوای ارتفاعات رقیق و سبک است.
واکنش بدن به کمبود اکسیژن
در صورت افت اکسیژن خون، مغز شما در تلاش است اکسیژن را به سطح مناسب برساند و بدن شما مکانیزم‌های کوتاه مدت نشان می‌دهد. سعی می‌کند با نفس‌های کوتاه در فاصله زمانی کم، حجم اکسیژن مورد نیاز را تامین کند. با افت اکسیژن؛ گردش خون سریع‌تر، ضربان قلب بالاتر و خستگی زودرس به شراغ شما می‌آید. سرگیجه، سیاهی چشم، حالت تهوع و گیجی از علائم اشباع اکسیژن خون می‌باشد.
در صورت افت حاد اکسیژن، از دست دادن هوشیاری، کما و مرگ نیز ممکن است!
با توجه به موارد ذکر شده، ارتفاعات درمانی برای تنگی نفس نیست! حتی برای افراد دچار تنگی نفس ضرر نیز دارد. افراد دارای تنگی نفس در حالت‌های عادی نیز با کمبود اکسیژن مواجه هستند و قرار گرفتن در محیط‌هایی با اکسیژن کم مثل کوه و ارتفاعات می‌تواند باعث از دست رفتن هوشیاری شود و خود فرد یا اطرافیان متوجه علت بیهوشی نباشند و اقدامات لازم را انجام ندهند.
توصیه میشود اگر با مشکل تنگی نفس درگیر هستید، با این باور که هوای کوه تمیز و مفید است به سمت کوه یا روستاهای دامنه کوه نروید تا جان شما در امان باشد. در عوض در محل زندگی خود، از کپسول‌های اکسیژن طبی استفاده کنید که اکسیژن خالص و بدون آلودگی به ریه‌های شما می‌رسانند. برای خرید و شارژ کپسول اکسیژن میتوانید در هر نقطه از تهران و در هر ساعتی از شبانه‌روز با شماره 09128457455 تماس بگیرید. کارشناسان ما تمامی قطعات مورد نیاز برای اکسیژن تراپی را درب منزل در اختیار شما خواهند گذاشت و به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
کمبود اکسیژن خون چیست؟
هیپوکسمی یا کمبود اکسیژن خون، زمانی است که سطح اکسیژن خون به پایین‌تر از حد معمول می‌رسد. سطح اکسیژن باید بین عدد 75 تا 100 میلی متر جیوه باشد. زیر عدد 60 میلی متر کم در نظر گرفته میشود و می‌توان گفت فرد با کمبود اکسیژن خون مواجه است. گلبول‌های قرمز، وظیقه انتقال اکسیژن از ریه به دیگر قسمت‌های بدن را دارند. سطح اکسیژن خون برای سلامتی مهم است و اگر از سطح معمول پایین‌تر باشد، اکسیژن مورد نیاز برای عملکرد بافت‌های بدن تامین نمی‌شود. توان ریه از دست می‌رود و سیستم گردش خون مختل میشود. سلول‌های سرطانی برای رشد نیاز به محیط کم اکسیژن و اسیدی دارند و کمبود اکسیژن این محیط را فراهم می‌کند. برخی از علل کاهش اکسیژن خون:
- آسم
- کم خونی
- گرفتگی راه تنفس
- سندرم تنفسی
- حساسیت دارویی
- بیماری‌های مادرزادی
- ارتفاعات بالا
- پنومونی
- سیگار و قلیان
- ادم و آمبولی ریوی
- انسداد مزمن ریوی
افرادی که دچار به انسداد مزمن ریوی هستند باید حتما همراه خود یا در منزل کپسول اکسیژن داشته باشند.
سطح اکسیژن خون با دستگاه پالس اکسیمتر انجام میشود. این دستگاه گیره شکل روی انگشت اشاره قرار می‌گیرد، می‌توان روی گوش و پا نیز از این دستگاه استفاده کرد. از دستگاه پالس اکسیمتر می‌توان در منزل استفاده کرد و خطری ندارد. آزمایش ABG نوع دقیق‌تر سنجش اکسیژن خون می‌باشد. معمولا برای انجام این تست یک نمونه خون از سرخرگ گرفته میشود و قابلیت انجام در منزل را ندارد.
میزان اکسیژن در ارتفاعات و تاثیر بر تنگی نفس کوه چگونه است؟
گازهای تشکیل دهنده هوای اطراف ما شامل 93درصد اکسیژن، 2.3 درصد اکسید کربن و 4.7 درصد نیتروژن است.
کاهش فشار اکسیژن ارتباط مستقیم با افزایش ارتفاع دارد و در ارتفاعات بالا اکسیژن کمتری وجود دارد.
جدول زیر ارتباط بین فشار هوا و فشار اکسیژن را در ارتفاع مختلف نشان می‌دهد.
| فشار اکسیژن | تغییرات فشار هوا | ارتفاع |
| 0 | 760 | 2.159 |
| 1000 | 674 | 2.141 |
| 2000 | 596 | 9.124 |
| 3000 | 526 | 2.110 |
| 4000 | 462 | 9.96 |
| 900 | 231 | 4.48 |
ارتفاع بین 1500 تا 3000 متر مشکلی برای انسان ایجاد نمی‌کند و اکسیژن کافی برای تنفس را دارد. در ارتفاع بالای پنج هزار متر بافت‌ها رو به تحلیل می‌روند و احتمال دارد مایعات درون شش‌ها و مغز جمع شوند؛ تجمع مایعات می‌تواند کشنده باشد. در ارتفاع 7500 متر اکسیژن افت شدیدی دارد، هوشیاری از دست می‌رود و منجر به مرگ میشود. صعود به ارتفاع 7500 بدون کپسول اکسیژن غیرممکن است و کوهنوردان کپسول اکسیژن همراه دارند. بالاترین سطح صعود انسان، کوه اورست می‌باشد. ارتفاع اورست از سطح دریا 8848 متر است و تنها فردی که بدون کپسول اکسیژن به اورست صعود کرد، بابو چیری با رکورد 21 ساعته است.
منظور از کوه گرفتگی در ارتفاعات چیست؟
به علت تفاوت آب و هوا همچنین ارتفاع کوهنوردان ممکن است دچار کوه گرفتگی شوند و در ارتفاعات به تنگی نفس دچار شوند. سردرد، حالت تهوع، بی اشتهایی، سرگیجه و اختلال در خواب از شایع‌ترین علائم کوه گرفتگی هستند. کوه گرفتگی می‌تواند باعث مانع ادامه مسیر کوهنوردان شود و به بدن فشار وارد کند. داشتن بیماری زمینه‌ای می‌تواند کوه گرفتگی را تشدید کند. اگر بیماری‌هایی مثل تنگی نفس، تپش قلب، سابقه حملات قلبی، فشار خون بالا یا غلظت خونی دارید بهتر است قبل از شروع کوهنوردی حتما با دکتر مشورت کنید و از آمادگی خود برای تحمل شرایط مطمعن شوید. زیرا کوه گرفتگی به همراه بیماری‌های درونی باعث فشار اضافه به قلب و سکته قلبی یا مغزی شود!
برای جلوگیری از کوه گرفتگی موارد زیر را رعایت کنید:
- هنگام صعود قدم‌های آهسته بردارید.
- بین قدم‌های خود استراحت در نظر بگیرید.
- حتما تغذیه مناسب داشته باشید و خوراکی‌های مفید همراه داشته باشید.
- مایعات زیادی بنوشید مخصوصا آب.
- در هر ارتفاعی برای شما مشکل جدی پیش آمد، ریسک نکنید و بالاتر نروید.
- اگر مشکل شما پایدار باشد و با ایست حل نشود، لازم است به پایین برگردید.
- حتی اگر سطح سلامتی بالایی دارید و ار آمادگی جسمانی خوبی برخوردارید، هیچ گاه استراحت به موقع را فراموش نکنید.
هم هوایی در کوهنوردی
فرآیندی است که بدن کوهنوردان با شرایط کوه و اکسیژن موجود تطابق پیدا می‌کند. قلب طی یک عملکرد جبرانی میزان پمپاژ خون به ریه و دیگر اندام‌ها را افزایش می‌دهد. همچنین حجم تنفس و فشار سرخرگ‌های ریوی زیاد می‌شوند. در بلند مدت تعداد گلبول‌های قرمز خون افزایش پیدا می‌کنند، در حالت عادی 20% اکسیژن وارد ریه میشود و حدود 10% استفاده شده و بقیه خارج میشود. گلبول‌های قرمز در جریان هم هوایی تمام اکسیژن موجود را دریافت می‌کنند. بافت‌های بدن خون بیشتری دریافت می‌کنند و سازگار با سطح اکسیژن می‌شوند. هم هوایی ممکن است هفته‌ها به طول بیانجامد و در ساعات اولیه اتفاق نمی‌افتد. در ساعات اولیه مغز فقط فرمان ساخت بیشتر گلبول‌های قرمز را می‌دهد و پلاسمای خون کاهش می‌یابد. این گلبول‌ها به 7 تا 10 روز زمان نیاز دارند تا بالغ شوند و وظایف لازم را انجام دهند. طولانی‌ترین همگام سازی بدن در ارتفاع، توسعه مویرگی است که ماه‌ها طول می‌کشد.
شاید برایتان جالب باشد که صعود به اورست بین 6 تا 89 هفته به طول می‌‌انجامد. چیزی حدود 1512 ساعت زمان رسیدن به قله اورست است. این زمان با احتساب توقف‌ها برای کمپ و شرایط جوی است.
سخن پایانی، نقل مکان به ارتفاعات درمان تنگی نفس نیست!
در این مقاله توضیح دادیم که ارتفاعات برای بیمارانی که به مشکلات کمبود اکسیژن و تنگی نفس دچار هستند، مفید نیست. افراد دچار به تنگی نفس نیاز روزانه به کپسول اکسیژن دارند و درمان آن‌ها رفتن به ارتفاعات نیست. کپسول‌های اکسیژن در اندازه‌های مختلف و متناسب با نیاز شما در بازار موجود است. کوهنوردان نیاز حتمی به کپسول‌های اکسیژن دارند. برای صعود به ارتفاعات بالا حتما باید کپسول اکسیژن به همراه داشته باشید. بدون کپسول اکسیژن طبی صعود به ارتفاعات بالا برای شما غیرممکن است. بجز کوهنوردان و بیماران، افراد عادی نیز می‌توانند از کپسول اکسیژن استفاده کنند. اگر گه‌گاه از کپسول‌های اکسیژن طبی استفاده کنید، متوجه بهبود در خلق وخو، شفافیت و زیبایی پوست، رابطه جنسی و سایر جنبه‌های زندگی خود خواهید شد.
برای خرید و شارژ کپسول اکسیژن طبی شما میتوانید در هر ساعتی از شبانه روز با شماره تلفن 09128457455 تماس بگیرید. کارشناسان ما به محل زندگی شما خواهند آمد و علاوه بر شارژ کپسول، آموزش‌های لازم برای استفاده از اکسیژن طبی را نیز به شما آموزش خواهند داد.
